Αντόν Στεπάνοβιτς Αρένσκι (1861-1906)
Ο Άντον Αρένσκι γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου του 1861 στο Νόβγκοροντ. Στην ιστορία της Ρωσίας η πόλη αυτή κατέχει περίοπτη θέση, καθώς για πολύ καιρό, μετά την πτώση του Κιέβου από τους Μογγόλους στα 1240, αποτέλεσε το οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο της Ρωσίας. Για να δώσουμε μια αίσθηση της δύναμης και της ισχύος του, το ρωσικό κράτος που συγκροτήθηκε τότε εκτεινόταν από τη Βαλτική Θάλασσα μέχρι τα Ουράλια όρη.
Ο Άντον Αρένσκι δεν κατέχει στην ιστορία της ρωσικής μουσικής τη θέση του Κόρσακωφ, του οποίου υπήρξε μαθητής, αλλά ούτε και του Ραχμάνινωφ, του οποίου υπήρξε δάσκαλος. Ωστόσο η ειδική σχέση του με αυτούς τους μεγάλους μουσουργούς μπορούμε να πούμε, με μια δόση λογοτεχνικής υπερβολής, ότι μοιάζει με τη θέση του Νόβγκοροντ, της πόλης του, στη ρωσική ιστορία, το ενδιάμεσο στάδιο μεταξύ της Ρωσίας του Κιέβου και του Μεγάλου Δουκάτου της Μόσχας.
Στην εποχή του ο Αρένσκι υπήρξε ένα από τα λαμπρότερα αστέρια στο μουσικό στερέωμα της Ρωσίας. Καταγόταν από οικογένεια μουσικών: Ο πατέρας του έπαιζε βιολοντσέλο και η μητέρα του ήταν πιανίστρια και αυτοί υπήρξαν οι πρώτοι του δάσκαλοι. Ο Άντον έκανε ιδιωτικά μαθήματα πιάνου και σύνθεση και ήδη στην ηλικία των εννέα ετών είχε συνθέσει τραγούδια και κομμάτια για πιάνο. Το 1879 ξεκίνησε τις σοβαρές μουσικές του σπουδές στο Ωδείο της Αγίας Πετρούπολης υπό την καθοδήγηση του Κόρσακωφ.
Η επίδοση του Αρένσκι ήταν εκπληκτική, αποφοίτησε από το Ωδείο σε τρία μόνο χρόνια και μάλιστα τιμήθηκε με χρυσό μετάλλιο. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, το 1882, διορίστηκε καθηγητής στο Ωδείο της Μόσχας, ένας από τους νεώτερους μουσικούς που είχαν καταλάβει ποτέ θέση καθηγητή στο περίφημο αυτό ωδείο. Ανάμεσα στους μαθητές του υπήρξαν ο Ραχμάνινωφ και ο Σκριάμπιν.
Η περίοδος από το 1882 μέχρι το 1895, οπότε και παραιτήθηκε από τη θέση του στο Ωδείο της Μόσχας, για να αναλάβει τη θέση του διευθυντή στην Αυτοκρατορική Χορωδία της Αγίας Πετρούπολης, αντικαθιστώντας στη θέση αυτή τον Μίλι Μπαλακίρεφ(1837-19100 ύστερα από θερμή εισήγηση του ίδιου του Μπαλακίρεφ, ενός, ας μην ξεχνάμε, εκ της λεγόμενης "Μεγάλης Πεντάδας" της ρωσικής μουσικής την εποχή του Ρομαντισμού (Μπαλακίρεφ, Μποροντίν, Κούι, Μουσόργκσκυ και Κόρσακωφ), ήταν από τις δημιουργικές περιόδους στη σύντομη, δυστυχώς, ζωή του Άντον Αρένσκι. Στα χρόνια της Μόσχας συνέθεσε τα πιο μεγάλα του έργα, όπως τo περίφημο "Ρωσικό Κονσέρτο" (Πιάνο Κονσέρτο σε Φα Μινόρε), τις δυο συμφωνίες του (Πρώτη Συμφωνία σε Σι Μινόρε, Δεύτερη Συμφωνία σε Λα Ματζόρε), το εξαιρετικό Τρίο Πιάνο σε Ρε Μινόρε και την Οπέρα "Όνειρο στο Βόλγα", την οποία παρακολούθησε ο Τσαϊκόφσκι ο οποίος στα 1891 έγραφε για αυτή την οπέρα.
"Πολλές σκηνές της όπερας μου έφεραν δάκρυα στα μάτια, απόδειξη ότι το "Όνειρο στο Βόλγα" γράφτηκε από ένα μεγάλο ταλέντο.... Ο Αρένσκι, κατά τη γνώμη μου, έχει ένα λαμπρό μέλλον, αν τύχει της ανάλογης ενθάρρυνσης.... έχει την ιδιοσυγκρασία ενός πραγματικού συνθέτη, τη φλέβα ενός μεγάλου δημιουργού"
Εδώ μπορείτε να απολαύσετε τα μεγάλα έργα του Αρένσκι, εκείνης της περιόδου:
Η επιρροή του Τσαϊκόφσκι υπήρξε καταλυτική στο έργο του Αρένσκι. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι το πιο γνωστό μέχρι σήμερα έργο του Αρένσκι είναι "Παραλλαγές σε Θέμα του Τσαϊκόφσκι" για έγχορδα. https://www.youtube.com/watch?v=o1DYHt8yBWI
To 1901 ο Αρένσκι παραιτήθηκε από τη θέση του στη Χορωδία της Αγίας Πετρούπολης με την επιθυμία να αφοσιωθεί περισσότερο στο πρωτότυπο δημιουργικό, από όσο στο διδακτικό έργο. Ο θάνατος σταμάτησε τα σχέδια του 1906. Πέθανε από φυματίωση, η οποία αποδόθηκε στον έντονο και ανθυγιεινό τρόπο ζωής του (είχε ροπή στο αλκοόλ και στα τυχερά παιχνίδια). Γράφει ο Κόρσακωφ για τον πρώην μαθητή του "По всем свидетельствам, жизнь его протекала беспутно, среди пьянства и картёжной игры..." από όλες τις απόψεις, η ζωή του κύλησε στην ασωτεία, μεταξύ μεθυσιού και τράπουλας"... (Κόρσακωφ, Χρονικό της Ζωής μου στη Μουσική)
Στο ίδιο βιβλίο ο Κόρσακωφ γράφει για τον μαθητή του "По характеру таланта и композиторскому вкусу он ближе всего подходил к А. Г. Рубинштейну, но силою сочинительского таланта уступал последнему" "Σε ότι αφορά το χαρακτήρα του ταλέντου του και τις αισθητικές του προτιμήσεις βρίσκεται κοντά στον Ρουμπινστάιν, αλλά σε ότι αφορά την σύνθεση τραγουδιών υστερεί έναντι αυτού". Και καταλήγει, με κάποια δόση υπερβολής "В молодости Аренский не избег некоторого моего влияния, впоследствии — влияния Чайковского. Забыт он будет скоро…» "Στη νιότη του ο Αρένσκι, δεν ξέφυγε από την επιρροή μου και αργότερα από του Τσαϊκόφσκυ, Θα ξεχαστεί σύντομα". Ίσως να μην του συγχώρεσε το γεγονός ότι τελικώς ξέφυγε από την επιρροή του!
Η αντίληψη, στη δημιουργία της οποίας συνέβαλε και ο Κόρσακωφ, ότι ο Αρένσκι στερείτο ενός διακριτικού προσωπικού στυλ, οδήγησε στην παράβλεψη του έργου του Αρένσκι στα σύγχρονα ρεπορτόρια και στον άδικο παραμερισμό του. Ο Αρένσκι υπήρξε ένας ρομαντικός συνθέτης, περπατώντας στις οδούς που χάραξαν οι μεγάλοι Κόρσακωφ και Τσαϊκόφσκι. Η ιδιαίτερη αξία της μουσικής του μπορεί να διαπιστωθεί στις μικρές συνθέσεις του και ιδίως στα τραγούδια, εκεί ακριβώς που ο Κόρσακωφ πίστευε ότι ο μαθητής του υστερούσε, Και όμως, η κληρονομιά του Αρένσκυ, ο συναισθηματισμός και η εκφραστική απλότητα των μελωδιών του, παρά την όχι τόσο πρωτότυπη μουσική του γλώσσα, ήταν αυτή που άνοιξε τους ορίζοντες στη νέα σύλληψη του Ραχμάνινωφ για το τραγούδι αργότερα, σύλληψη που εμπλούτισε τη μουσική με νέους δρόμους. Η προσφορά του Αρένσκυ δε, ως δασκάλου σε μεγέθη όπως ο Ραχμάνινωφ και ο Σκριάμπιν, είναι αδύνατο να εκτιμηθεί.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν έμεινε ανεπηρέαστος από το θρησκευτικό συναίσθημα του ρωσικού λαού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου