Η πολιορκία κράτησε 872 μέρες. 16.647 κάτοικοι σκοτώθηκαν, 38.702 τραυματίστηκαν, 641.803 πέθαναν από την πείνα μέσα στην πολιορκημένη πόλη, που δέχτηκε 107.000 βόμβες και 159.000 βαριά βλήματα. Η πολιορκία του Λένινγκραντ με αριθμούς.
Ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906-1975), γράφει για το έργο του: "Ακόμα και σ' αυτούς τους δύσκολους καιρούς του πολέμου διδάσκονται και παίζονται νέα μουσικά έργα. Νέα θεατρικά έργα ανεβαίνουν στα θέατρα. Οι ζωγράφοι δημιουργούν καινούργιους πίνακες. Καλλιτέχνες, μουσικοί και συγγραφείς, μαζί με τους υπόλοιπους συμπατριώτες μας, βοηθούν τον Κόκκινο Στρατό να διώξει τον εχθρό.... Αρχισα να δουλεύω την 7η Συμφωνία μου στις 19 του Ιούλη 1941. Τις ημερομηνίες τις θυμάμαι πολύ καθαρά. Το πρώτο μέρος είχε ολοκληρωθεί στις 3 του Σεπτέμβρη, το δεύτερο στις 17 και το τρίτο στις 29. Δούλευα μέρα και νύχτα. Ήθελα να συνθέσω ένα έργο για το σήμερα, για τη ζωή μας. Ενώ δούλευα ακούγονταν οι βολές των αντιαεροπορικών και οι εκρήξεις από τις οβίδες. Αλλά ούτε στιγμή δε σταμάτησα να δουλεύω. Στην πόλη επικρατούσε ένα αληθινά μαχητικό πνεύμα. Γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένοι συμπεριφέρονταν με μεγάλο θάρρος. Θα θυμάμαι για πάντα τις γυναίκες του Λένινγκραντ που, χωρίς να σκέφτονται τον εαυτό τους, πάλευαν να αχρηστεύσουν εμπρηστικές βόμβες και γενικά, με κάθε τρόπο, έδειχναν τον ηρωισμό τους».
Σας μιλάει το Λένινγκραντ, σας μιλάει η πόλη του Λένιν. Άκουσέ μας ακριβή πατρίδα. Είμαστε ζωντανοί. (ραδιόφωνο του Λένινγκραντ)
Η Έβδομη Συμφωνία πήγασε από τη συνείδηση του ρώσικου λαού, που χωρίς να διστάσει στιγμή, ρίχτηκε στη μάχη ενάντια στις δυνάμεις του σκότους. Γραμμένη στο Λένινγκραντ, έχει το ανάστημα της μεγάλης, της παγκόσμιας τέχνης που είναι κατανοητή σ’ ολόκληρο τον κόσμο γιατί λέει την αλήθεια για τον άνθρωπο σ’ αυτούς τους πρωτόφαντους καιρούς καταστροφών και δοκιμασιών.
Παρά τη μεγάλη της πολυπλοκότητα η συμφωνία είναι διαφανής, αν και σοβαρή, είναι λυρική μ’ έναν αρρενωπό τρόπο, και είναι στραμμένη προς το μέλλον που μας περιμένει ύστερα από τη νίκη του ανθρώπου πάνω στο κτήνος… Ο Σοστακόβιτς αφουγκράστηκε τους χτύπους της καρδιάς της πατρώας γης και έπαιξε to θριαμβευτικό της ύμνο. Τέτιες σκέψεις και συναισθήματα μας κατέλαβαν την ώρα που ακούγαμε την ορχήστρα του Θεάτρου Μπολσόι στις πρόβες της Έβδομης Συμφωνίας του Σοστακόβιτς στο Κουίμπισεφ» έγραψε ο Αλεξέι Τολστόι στην Πράβντα στις 16 Φεβρουαρίου 1942.
Η ‘Εβδομη Συμφωνία μου είναι έργο προγραμματικό, φορτισμένο με τα φοβερά γεγονότα του 1941. Έχει τέσσερα μέρη. Το πρώτο μέρος αφηγείται πώς εισέβαλαν οι απαίσιες δυνάμεις του πολέμου στην ειρηνική χαρούμενη ζωή μας. Δεν προσπάθησα να περιγράψω νατουραλιστικά πολεμικούς ήχους (το θόρυβο των αεροπλάνων, το μουγκρητό των τανκς, το συριγμό από τις σφαίρες): δεν πρόκειται για πολεμικό κομμάτι. Θέλησα να μεταδόσω την πεμπτουσία των γεγονότων.
Η έκθεση του πρώτου μέρους μιλά για την ευτυχισμένη ζωή των ανθρώπων του λαού μας, τη σιγουριά που είχαν για τον εαυτό τους και την εμπιστοσύνη για το μέλλον τους, δηλαδή για τη ζωή εκείνη που πριν τον πόλεμο ζούσαν χιλιάδες Λενινγκραντινοί, στην πραγματικότητα, όλοι οι συμπατριώτες μας.Το μουσικό θέμα του πολέμου διαπερνά ολόκληρο το μεσαίο τμήμα του πρώτου μέρους.Κεντρική θέση στο πρώτο μέρος κατέχει ένα πένθιμο εμβατήριο, ή μάλλον ένα ρέκβιεμ για τα θύματα του πολέμου. Οι σοβιετικοί πολίτες τιμούν τη μνήμη των ηρώων τους. Μετά το ρέκβιεμ, έρχεται ένα άλλο επεισόδιο ακόμα πιο τραγικό. Τη μουσική του δεν μπορώ ούτε καν να την περιγράψω. Θα ‘λεγα ίσως πως περικλείνει τα δάκρυα μιας μητέρας, ή ακόμα, εκείνο το αίσθημα που σε κατέχει, όταν ο πόνος είναι τόσο μεγάλος που δεν σου έχουν απομείνει δάκρυα. Ύστερα από ένα μεγάλο σόλο από φαγκότο, που περιγράφει το σπαραγμό των φίλων και των συγγενών όσων χάνονται στον πόλεμο, έρχεται η φωτεινή, λυρική κατακλείδα του πρώτου μέρους. Μόνο στο τέλος-τέλος αυτού του μέρους ακούγεται από κάπου μακριά το μουσικό θέμα του πολέμου, θυμίζοντας μας τον αγώνα που έχουμε ακόμα μπροστά μας.
Το δεύτερο μέρος είναι ένα λυρικό σκέρτσο, που περιέχει αναμνήσεις από χαρούμενα, ευχάριστα γεγονότα. Στο βάθος όμως αυτών, υπάρχει ένας τόνος λύπης και περισυλλογής.
Το τρίτο μέρος είναι ένα αντάτζιο γεμάτο πάθος. Η έκσταση μπρος στη ζωή και ο θαυμασμός για τη φύση, αυτά είναι τα κεντρικά θέματα που διαπερνούν το μέρος αυτό, που χωρίς διακοπή εισρέει στο τέταρτο μέρος. Το πρώτο και το τέταρτο μέρος είναι τα πιο σημαντικά του έργου. Το πρώτο είναι ο αγώνας, το τέταρτο η νίκη που έρχεται. Το τέταρτο μέρος ανοίγει με μια σύντομη εισαγωγή και ακολουθεί η έκθεση του συγκινητικού πρώτου θέματος. Το δεύτερο θέμα, με διάθεση θριαμβική, αποτελεί το κορύφωμα του όλου έργου. Η κλιμάκωση γίνεται με ηρεμία και αυτοπεποίθηση, και φτάνει στο αποκορύφωμα με τους μεγαλοπρεπείς, χαρούμενους ήχους του φινάλε.
Τέτοιες είναι οι σκέψεις που θα ‘θελα να μοιραστώ με τους ακροατές της συμφωνίας μου. (Ντμίτρι Σοστακόβιτς, για τον ίδιο και την εποχή του, Σύγχρονη Εποχή)
Παρτιτούρα του Σοστακόβιτς
«Εδώ στη Σοβιετική Ενωση κάθε εξειδικευμένος δημιουργός, παραγωγός, συγγραφέας, μηχανικός, συνθέτης ή οτιδήποτε άλλο, απολαμβάνει την υποστήριξη του Κόμματος και της κυβέρνησης… Οι Σοβιετικοί συνθέτες έχουν όλες τις ευκαιρίες να δώσουν μεγάλα έργα. Ουδέποτε υπήρξε άλλη εποχή ή άλλος τόπος, όπου ένας συνθέτης να μπορεί ήσυχος να γράψει μια σονάτα ή ένα κουαρτέτο, ξέροντας ότι είναι οικονομικά εξασφαλισμένος. Αυτό είναι αποτέλεσμα της οικοδόμησης του σοσιαλισμού στη χώρα μας, αποτέλεσμα της πολιτικής του Κόμματός μας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου