Ο χορός ενός επαναστάτη

Ο Βλαντίμιρ Βασίλιεφ γεννήθηκε το 1940 στη Μόσχα. Σε αντίθεση με τους διάσημους Ρώσους συναδέλφους του, Μπαρίσνικωφ (γεν. 1948) και Νουρέγιεφ (1938-1993), ο Βασίλιεφ δεν είναι γνωστός στις δυτικές χώρες. Ωστόσο αυτός ήταν,  πριν τον Μπαρίσνικωφ, ο οποίος έλαβε το  médaille d’or du meilleur danseur du Monde, "Χρυσό μετάλλιο για τον καλύτερο χορευτή του κόσμου" και αυτόν ο πιο σημαντικότερος και με μεγαλύτερη επιρροή χορογράφος και κριτικός Φιόντορ Λοπούχωφ (1886-1973) χαρακτήρισε ως "θεό του χορού", "θαύμα επί σκηνής".

Η πόλη του Αγίου Λουκά της Κριμαίας

Άγιος Λουκάς της Κριμαίας

Στα ανατολικά της χερσονήσου της Κριμαίας υπήρχε κάποτε μια ελληνική αποικία της Μιλήτου ονόματι Παντικάπαιον. Σήμερα ονομάζεται Κερτς και με αυτό το όνομα μπορούμε να την εντοπίσουμε στον χάρτη. Η γεωγραφική θέση της πόλης είναι στρατηγική, καθώς ελέγχει το πέρασμα από την Αζοφική στη Μαύρη θάλασσα.

КАТЮША, Τί είναι αυτή η Κατιούσα τέλος πάντων;

Ο αποχαιρετισμός στον στρατιώτη είναι μια ιερή και τραγική στιγμή. Προσωπικώς, εύχομαι κανένας από τους αναγνώστες αυτού του κειμένου να μην τη ζήσει. 

Ευλογημένο ας είναι ό,τι άνθισε...

Ένα ποίημα του Σεργκέι Γιεσένιν(1895-1925), μελοποιημένο. Τραγουδά ο Αλεξέι Ποκρόφσκυ.  

Οι πειρασμοί του Χριστού, μια ιστορία, μια εικόνα

1 Τότε ὁ ᾿Ιησοῦς ἀνήχθη εἰς τὴν ἔρημον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος πειρασθῆναι ὑπὸ τοῦ διαβόλου,  2 καὶ νηστεύσας ἡμέρας τεσσαράκοντα καὶ νύκτας τεσσαράκοντα ὕστερον ἐπείνασε.  3 καὶ προσελθὼν αὐτῷ ὁ πειράζων εἶπεν· εἰ υἱὸς εἶ τοῦ Θεοῦ, εἰπὲ ἵνα οἱ λίθοι οὗτοι ἄρτοι γένωνται.  4 ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπε· γέγραπται, οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ ἐπὶ παντὶ ρήματι ἐκπορευομένῳ διὰ στόματος Θεοῦ. 

Η Κλίμακα του Ποτέμκιν

Η Σκάλα Ποτέμκιν, Οδησσός

Προτιμήσαμε να μεταφράσουμε τον όρο лестница ως "κλίμακα", επηρεαζόμενοι από τη μετάφραση της παλαιοσλαβονικής λέξης "Лествица", όπως αυτή χρησιμοποιείται σε εκκλησιαστικά κείμενα (π.χ. Κλίμακα του Αγίου Ιωάννη του Σιναϊτη). Και αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι κάνουμε λάθος να μεταγράφουμε, και κατ' επέκταση να προφέρουμε στα ελληνικά το ρωσικό όνομα Потёмкин ως "Ποτέμκιν". Το ορθόν είναι Πατιόμκιν (με ιωτακισμό) και τη μετατροπή του άτονου ο σε α, σύμφωνα με τους κανόνες προφορές της ρωσικής γλώσσας.

Το Κύκνειο Άσμα του Νικολάι Γκόγκολ

Το εξώφυλλο του βιβλίου στην ελληνική έκδοση

Το 1840 ο μεγάλος Ουκρανός (έγραψε στα ρωσικά) συγγραφέας Νικολάι Βασίλιεβιτς Γκόγκολ (1809-1852) αρρώστησε βαριά, έφθασε στα πρόθυρα του θανάτου. Ο Γκόγκολ έπασχε από σοβαρή νευρασθένεια, στην οποία οφείλεται και ο πρόωρος θάνατός του.  Στο βιβλίο των Βάχτελ και Βινίτσκυ "Russian Literature" διαβάζουμε χαρακτηριστικά στη σελίδα 112 "Ο Γκόγκολ εξέλαβε την ανάρρωσή του από τη νευρασθένεια ως σημάδι από ψηλά". Για να ακριβολογήσουμε, επομένως, το 1840 ο Γκόγκολ ανάρρωσε ύστερα από μια σοβαρή κρίση της ασθένειάς του, η οποία τον είχε απειλήσει με θάνατο. 

Ο Άγιος Δημήτριος όπως τον είδε η ρωσική ψυχή

Ο Άγιος Δημήτριος, (ρωσική εικόνα 1275-1300)

Μέγαν εὕρατο, ἐν τοῖς κινδύνοις,

σὲ ὑπέρμαχον, ἡ οἰκουμένη,

Ἀθλοφόρε τὰ ἔθνη τροπούμενον.

Ὡς οὖν Λυαίου καθεῖλες τὴν ἔπαρσιν,

ἐν τῷ σταδίῳ θαρρύνας τὸν Νέστορα,

οὕτως Ἅγιε Μεγαλομάρτυς Δημήτριε,

Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε,

δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος

Απολυτίκιο, ήχος πλάγιος γ'.

Πώς να διαβάσετε το "Πόλεμος και Ειρήνη" σε λίγα λεπτά!

Λιθογραφία της μάχης του Μποροντίνο

Η ήττα της Μεγάλης Στρατιάς του Ναπολέοντα στη Ρωσία ήταν ένα γεγονός καθοριστικό στην εξέλιξη της παγκόσμιας ιστορίας. Η ηρωική άμυνα του ρωσικού λαού και η αντεπίθεση, η οποία κατέληξε στην θριαμβευτική είσοδο του ρωσικού στρατού υπό τον Τσάρο Αλέξανδρο τον Πρώτο στο Παρίσι το 1814, η νίκη αυτή της Ρωσίας επί του ευρωπαϊκού συνασπισμού, τον οποίο είχε συμπήξει η Αυτοκρατορική Γαλλία κατά της Ρωσίας, είχε μεγάλο αντίκτυπο σε όλους τους ευρωπαϊκούς λαούς. Αλλά, ήταν κυρίως στη συνείδηση του ρωσικού λαού που απέκτησε τέτοιες διαστάσεις, ώστε μόνο από το έργο των μεγάλων Ρώσων λογοτεχνών και καλλιτεχνών μπορούμε να πάρουμε μια γενική αίσθηση για το τι σημαίνει, και ίσως τι εξακολουθεί να σημαίνει αυτή η νίκη για τους Ρώσους. 

Ένας Ορθόδοξος συνθέτει Λειτουργία για τους Ρωμαιοκαθολικούς

Η Λειτουργία (Missa στα λατινικά) δεν είναι μια καθαρή μουσική φόρμα, από την άποψη ότι ακολουθεί υποχρεωτικά το τυπικό της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας. Δεν παύει όμως να είναι μια μουσική φόρμα κατά τα άλλα, μια μορφή της ιερής μουσικής σύνθεσης με την οποία ασχολήθηκαν μεγάλοι κλασσικοί συνθέτες όπως ο Μπαχ, ο Μότσαρτ, ο Σούμαν, ο Λιστ. 

Νικολάι Γιαροσένκο, ο στρατιώτης-ζωγράφος

Νικολάι Γιαροσένκο(1846-1898), Αυτοπροσωπογραφία, 

Ο Νικολάι (Μικόλα στα ουκρανικά, είναι χαρακτηριστική η μετατροπή του "ν" σε "μ" στις δυτικοσλαβικές γλώσσες, διαλέκτους, ιδιώματα κλπ, από τις οποίες είναι επηρεασμένη η ουκρανική γλώσσα) γεννήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου του 1846 στην Πολτάβα της Ουκρανίας. Ο πατέρας του Αλέξανδρος, ήταν στρατιωτικός, αξιωματικός του τσαρικού στρατού, ο οποίος έφθασε μέχρι και τον βαθμό του υποστρατήγου και είχε υψηλότατη μόρφωση. Η μητέρα του Μικόλα καταγόταν και εκείνη από στρατιωτική οικογένεια. Η οικογένεια είχε άλλα δυο παιδιά, τον Βασίλι, χημικό-μηχανικό και την Σοφία.

Λιχουδιά made in Russia!

Oladushki είναι ένας από τα δύο γνωστούς τύπους τηγανίτων στη  ρωσική κουζίνα. Αυτές είναι οι πιο χοντρές - οι άλλες είναι  λεπτότερες σαν κρέπες -όπως τα blini. Oladji, ή oladushki, είναι οι ρωσικές τηγανίτες που αποτελούνται κυρίως από αλεύρι, αυγά και νερό. 

Ο μαθητής του Κόρσακωφ και ο δάσκαλος του Ραχμάνινωφ

Αντόν Στεπάνοβιτς Αρένσκι (1861-1906)

Ο Άντον Αρένσκι γεννήθηκε στις 12 Ιουλίου του 1861 στο Νόβγκοροντ. Στην ιστορία της Ρωσίας η πόλη αυτή κατέχει περίοπτη θέση, καθώς για πολύ καιρό, μετά την πτώση του Κιέβου από τους Μογγόλους στα 1240, αποτέλεσε το οικονομικό, πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο της Ρωσίας. Για να δώσουμε μια αίσθηση της δύναμης και της ισχύος του, το ρωσικό κράτος που συγκροτήθηκε τότε εκτεινόταν από τη Βαλτική Θάλασσα μέχρι τα Ουράλια όρη.

Ζινάιντα Σερεμπριάκοβα, Η ποιήτρια των χρωμάτων

Αυτοπροσωπογραφία, 1909

Η Ζινάιντα Γιεβγκένιεβνα Σερεμπριάκοβα γεννήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 1884 στο Νιεσκούτσνογιε, κοντά στην πόλη Χάρκοβο, της σημερινής Ανατολικής Ουκρανίας. Θεωρείται μια από τις πιο διακεκριμένες Ρωσίδες ζωγράφους παγκοσμίως. Η παρουσία της στην τέχνη θεωρήθηκε πρωτοποριακή, διότι ήταν από τις πρώτες γυναίκες ζωγράφους της οποίας το έργο εκτιμήθηκε και προβλήθηκε τόσο πολύ, συμπεριλαμβανομένων υπόψη και των αντιλήψεων της εποχής στην οποία δημιούργησε.

Ένας ναός πάνω στο πεδίο της μάχης

Η μάχη της Πολτάβα, το 1709, ο Μεγάλος Πέτρος οδηγεί τον στρατό.

Η μάχη της 8ης Ιουλίου (27ης Ιουνίου) του 1709, την ημέρα δηλαδή του Αγίου Σαμψών, η οποία έλαβε χώρα κοντά στη σημερινή ουκρανική πόλη Πολτάβα μεταξύ του ρωσικού και του σουηδικού στρατού αποτελεί ένα σημείο καμπής για την ευρωπαϊκή ιστορία. Η αποφασιστική νίκη του ρωσικού στρατού υπό την ηγεσία του Μεγάλου Πέτρου άλλαξε τον ευρωπαϊκό συσχετισμό δυνάμεων. Η Ρωσία εμφανίζεται πλέον ως μια μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη, ενώ η σουηδική ισχύς και επιρροή εξανεμίζεται. 

Ε.Σ.Σ.Δ και Η.Π.Α, ραδιοφωνικός αγώνας, 1945

Μετά τη λήξη του πολέμου το 1945, οι Η.Π.Α και η Σοβιετική Ένωση διοργάνωσαν έναν πρωτότυπο αγώνα: Σκάκι δια του ραδιοφώνου! Με βάση την τεχνολογία της εποχής, χρειάζονταν περίπου 5 λεπτά για να μεταδοθεί μια κίνηση. Μεγάλη πρόοδος σε σχέση με το σκάκι δια αλληλογραφίας, μορφή που ήταν πολύ διαδεδομένη μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, στο οποίο οι αγώνες μπορούσαν να κρατήσουν χρόνια, ή και να διακοπούν άδοξα, εξαιτίας ενός πολέμου για παράδειγμα.

Ο Βελισάριος της Ρωσίας

Ψηφιδωτό της Ραβένας, με τον Ιουστιανιανό και τους Μεγίστους. Εικάζεται ότι ο γενειοφόρος στα δεξία του Αυτοκράτορα είναι ο Βελισάριος. 

Η καταγωγή του Βυζαντινού στρατηγού Βελισάριου(500-565) αποτελεί μυστήριο. Η πιθανή ετυμολογία του ονόματός του από το επίθετο Белий, το οποίο σημαίνει λευκός και το Цар, παραφθορά του Caesar, δηλαδή Αυτοκράτορας, (δηλαδή ο Λευκός Αυτοκράτορας) από σλαβικές ρίζες έχει κάνει πολύ πιθανή τη θεωρία ότι ο Βελισάριος ήταν γόνος κάποιας αριστοκρατικής σλαβικής οικογένειας της Γερμανικείας στη Θράκη.

Το πιο παλιό ρωσικό βιβλίο

Ο τίτλος δεν είναι ακριβής. Ήταν το πιο παλιό ρωσικό βιβλίο μέχρι το 2000, οπότε και ανακαλύφθηκε ο "Κώδικας του Νόβγκοροντ"από τον καθηγητή Βαλεντίν Γιάνιν, στις 13 Ιουλίου. Μέχρι τότε όμως, το πιο αρχαίο βιβλίο, το πιο παλιό γραπτό κειμήλιο της Ρωσίας,  ήταν το Ευαγγέλιο του Οστρομίρ, το οποίο χρονολογείται στα έτη 1056-1057.

Στο ταχυδρομείο, Άντον Πάβλοβιτς Τσέχωφ

ΑΝΤΟΝ ΤΣΕΧΩΦ, ΣΤΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ

Έτσι τα έφερε η τύχη να θάψουμε αυτές τις μέρες τη νεαρή σύζυγο του γέρου διευθυντή του ταχυδρομείου μας, του Σλαντκοπέρτσεφ. Αφού θάψαμε την ωραία μας, κατά τα έθιμα των προγόνων, πήγαμε στο σπίτι του ταχυδρομικού να γευματίσουμε στη μνήμη της μακαρίτισσας. 

Ο Τουργκένιεφ παίζει με τον χρόνο

Ιβάν Τουργκένιεβ (1818-1883)

"Όπως όλοι γνωρίζουμε, ο χρόνος μερικές φορές πετάει σαν πουλί και άλλες φορές σέρνεται σαν σκουλήκι, αλλά οι άνθρωποι μπορούν να είναι ασυνήθιστα ευτυχισμένοι όταν ούτε καν παίρνουν είδηση αν ο χρόνος πέρασε γρήγορα ή αργά" έγραφε ο Τουργκένιεβ. (Απόσπασμα από το "Πατέρες και Γιοι")

Τιτανομαχία στον Νέβα Ποταμό!

Η σκακιστική μάχη που περιγράφεται με τον πλέον παραστατικό τρόπο είναι μεταξύ δύο γιγάντων, του Μοσχοβίτη Αλεξάντρ Αλιόχιν και του Γιέφιμ Μπογκολιούμπωφ από το Κίεβο.

Toccata σε Ντο Μινόρε

Ο Μίλι Αλεξέγιβιτς Μπαλακίρεφ (1837-1910), είναι μέλος της "μεγάλης πεντάδας" των Ρώσων συνθετών. Απολαύστε τη μελωδία του  σε πιάνο! Ο όρος toccata είναι ιταλικός (από το ρήμα toccare που σημαίνει αγγίζω) και αναφέρεται σε ελεύθερης φόρμας μουσικά κομμάτια, συνήθως σε όργανα με πλήκτρα (π.χ πιάνο) με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά την ταχύτητα και την ιδιαίτερη δεξιοτεχνία που χρειάζεται να έχει ο ερμηνευτής, καθώς πρέπει να εναλλάσσει διαφορετικά αγγίγματα στα πλήκτρα!  

Γνωρίζετε ότι....

Ο Βλαδίμηρος Μπένσης, (1877-1950), Κερκυραίος γιατρός, καθηγητής Πανεπιστημίου, επιμελητής της Παθολογικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Διευθυντής του Σανατορίου Σωτηρία και Γενικός Διευθυντής Υγιεινής, αντιπρόσωπος του Πανεπιστημίου Αθηνών κατά την εκατονταετηρίδα της Ιατρικής Ακαδημίας των Επιστημών στην Πετρούπολη, πρωτοπόρος του μηχανοκίνητου αθλητισμού, πρώτος πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αυτοκινητιστών και ιδρυτικό μέλος της ΕΛΠΑ....

Ο ζωγράφος της θάλασσας

    Οι Ρώσοι στο Ναυαρίνο, πίνακας του 1848, από τον Ιβάν Αϊβαζόβσκυ.

Ο Πούσκιν με νότες...

O Γκεόργκι Βασίλιεβιτς Σβιρίντωφ ήταν Σοβιετικός συνθέτης και εκπρόσωπος του νεορομαντισμού. Βραβεύθηκε με κορυφαία βραβεία Τέχνης στη Σοβιετική Ένωση. (Βραβείο Στάλιν 1948, Βραβείο Λένιν 1960, Κρατικό Βραβείο ΕΣΣΔ 1968, 1980 ανάμεσα στα άλλα). Χαριτωμένη λεπτομέρεια είναι ότι το 1982 δόθηκε το όνομά του σε αστεροειδή, ο οποίος ανακαλύφθηκε από την Σοβιετική αστρονόμο Λιουντμίλλα Καράτσκινα.

Ένα γράμμα του Άντον Τσέχωφ

Στο τεύχος των «Παναθηναίων» 31/8/1904 δημοσιεύθηκε το ακόλουθο γράμμα του Άντον Τσέχωφ προς τον Αγαθοκλή Κωνσταντινίδη, τον πρώτο μεταφραστή του Τσέχωφ στην Ελλάδα. Το γράμμα δημοσιεύθηκε μετά τον πρόωρο θάνατο του μεγάλου συγγραφέα και διακρίνεται από την απλότητά του, τον χαριτωμένο τρόπο και τη σεμνότητα τα οποία χαρακτήριζαν τον σπουδαίο αυτόν άνθρωπο.

Η πνευματική πορεία ενός ανθρώπου

«Εκείνο που έχει περισσότερη σημασία απ’ όλα τα βιβλία και απ’ όλες τις ιδέες είναι να βρεις έναν ορθόδοξο Στάρετς». Δεν μίλησε έτσι ένας απλοϊκός, αλλά ένας πολύ μεγάλος και σπουδαίος διανοούμενος, ένας από τους σημαντικότερους φιλοσόφους και διανοητές της Ρωσίας και του κόσμου ολόκληρου το 19^ο αιώνα, ο Ιβάν Βασίλιεβιτς Κιριέφσκι (1806-1856)

Ο Βυσσινόκηπος, του Άντον Τσέχωφ

Η κατάρρευση της μικροαστικής τάξης της Ρωσίας την παραμονή της Μεγάλης Οκτωβριανής Επανάστασης δοσμένη μέσα από την βαθιά, οξεία ματιά του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα. Ραδιοφωνική αναμετάδοση από το θέατρο της Τετάρτης, σε μετάφραση του Λυκούργου Καλλέργη και με πρωταγωνίστρια την Μαίρη Άρωνη.