КАТЮША, Τί είναι αυτή η Κατιούσα τέλος πάντων;

Ο αποχαιρετισμός στον στρατιώτη είναι μια ιερή και τραγική στιγμή. Προσωπικώς, εύχομαι κανένας από τους αναγνώστες αυτού του κειμένου να μην τη ζήσει. 

Η Κατιούσα είναι γραμματικώς ένα υποκοριστικό της Αικατερίνης. Δηλαδή αυτό που λέμε στα ελληνικά "Κατερινούλα" ή "Κατερινάκι". Το τραγούδι Κατιούσα είναι ένα ρωσικό τραγούδι αποχαιρετισμού που το πρωτοτραγούδησαν φοιτήτριες στη Μόσχα αποχαιρετώντας πατέρες, αδελφούς, φίλους, συμφοιτητές που έφευγαν για το πόλεμο. Συνθέτης του τραγουδιού είναι ο Ματβέι Μπλάντερ, Σοβιετικός Εβραίος συνθέτης λαϊκών τραγουδιών και μάλιστα ένας από τους πιο επιφανείς στη Σοβιετική Ένωση. Στιχουργός ο βραβευμένος με δυο κρατικά βραβεία Ε.Σ.Σ.Δ για την ποίηση Μιχαήλ Ισακόβσκυ. 

Расцветали яблони и груши,

Поплыли туманы над рекой.

Выходила на берег Катюша,

На высокий берег на крутой.

Выходила, песню заводила

Про степного, сизого орла,

Про того, которого любила,

Про того, чьи письма берегла.

Ой ты, песня, песенка девичья,

Ты лети за ясным солнцем вслед.

И бойцу на дальнем пограничье

От Катюши передай привет.

Пусть он вспомнит девушку простую

И услышит, как она поёт,

Пусть он землю бережёт родную,

А любовь Катюша сбережёт.

Τι λένε άραγε τα "τρομερά" και εκφοβιστικά λόγια αυτού του τραγουδιού; 

Ενώ ανθίζανε οι μηλιές και οι αχλαδιές, 

Ομίχλη πάνω από τον ποταμό. 

Η Κατιούσα βάδιζε, 

Στην ψηλή απότομη όχθη του ποταμού

Περπατούσε τραγουδώντας (ένα τραγούδι)

που μιλούσε για ένα γκρίζο της στέπας αέτο

για κάποιον που αγαπούσε

για κάποιον τα γράμματά του που φυλούσε

Ω, εσύ, τραγούδι, του κοριτσιού τραγουδάκι,

εσύ πέτα ψηλά ως τον λαμπρό ήλιο

και σ' έναν στρατιώτη εκεί μακριά στα σύνορα

πες του ότι το Κατερινάκι τον χαιρετά.

Πες του να θυμάται ένα απλό κορίτσι

και ας ακούσει πως εκείνο (το κορίτσι) τραγουδά

και ας  υπερασπίζεται αυτός την αγαπημένη γη

και η αγάπη της Κατερινούλας θα κρατήσει.

Απόδοση των στίχων, Νικόλας Μπερετούλης (δεν είναι μετάφραση, γιατί η μετάφραση υπακούει στο αξίωμα "a poem is translated as a poem")

"Κατιούσα" χαϊδευτικά αποκαλούσαν οι Ρώσοι στρατιώτες έναν τύπο πυροβόλου με χαρακτηριστικό ήχο εκπυρσοκρότησης, ο οποίος προκαλούσε αληθινό τρόμο στους Γερμανούς. Η χρήση χαϊδευτικών στο στρατό είναι διαδεδομένη παγκοσμίως. 

Пусть фриц помнит русскую «катюшу»,

Пусть услышит, как она поет:

Из врагов вытряхивает души,

А своим отвагу придает!

Ας θυμούνται οι Φριτζήδες* το "Κατερινάκι" από τη Ρωσία

Ας ακούσουν πως αυτή τραγουδά

των εχθρών οι ψυχές τρέμουν

και το θάρρος παραδίδουν.

"Φριτζήδες" αποκαλούσαν κοροϊδευτικά και μειωτικά τους Γερμανούς  οι Σοβιετικοί στρατιώτες, οι οποίοι τραγουδούσαν το παραπάνω ειρωνικό τετράστιχο επενδεδυμένο μουσικά με τη μελωδία της "Κατιούσα" του Μπλάντερ. Αντίστοιχη γερμανική έκφραση για τους Ρώσους "Ιβάνηδες". 

Η μουσική της "Κατιούσα" χρησιμοποιήθηκε στον ύμνο του ΕΑΜ με στίχους του Βασίλη Ρώτα. Ωστόσο, ας τονίσουμε, ότι η μουσική πολλών ρωσικών τραγουδιών χρησιμοποιήθηκε τότε με ελληνικούς στίχους. ("Μαύρα Κοράκια", "Επέσατε θύματα, αδέλφια εσείς" και άλλα)

Είναι ένα τραγούδι αποχαιρετισμού, ένα τρυφερό τραγούδι που πέρασε στην ιστορία σε όλον τον κόσμο ως τέτοιο, διότι το θέμα του είναι οικουμενικό και αφορά όλους. Αν στην Ελλάδα απέκτησε κάποια στιγμή διαφορετικό περιεχόμενο ή κάποιο έντονο συγκινησιακά φορτίο, δεν πιστεύουμε ότι είναι λόγος να πάψει σήμερα να ακούγεται, πλάι στο "Με το χαμόγελο στα χείλη".