Ψηφιδωτό της Ραβένας, με τον Ιουστιανιανό και τους Μεγίστους. Εικάζεται ότι ο γενειοφόρος στα δεξία του Αυτοκράτορα είναι ο Βελισάριος.
Η καταγωγή του Βυζαντινού στρατηγού Βελισάριου(500-565) αποτελεί μυστήριο. Η πιθανή ετυμολογία του ονόματός του από το επίθετο Белий, το οποίο σημαίνει λευκός και το Цар, παραφθορά του Caesar, δηλαδή Αυτοκράτορας, (δηλαδή ο Λευκός Αυτοκράτορας) από σλαβικές ρίζες έχει κάνει πολύ πιθανή τη θεωρία ότι ο Βελισάριος ήταν γόνος κάποιας αριστοκρατικής σλαβικής οικογένειας της Γερμανικείας στη Θράκη.
Είναι πολλά τα πολεμικά κατορθώματα του Βελισάριου σε όλα τα μέτωπα, σε όλα το μήκος και πλάτος του γνωστού τότε κόσμου, στα σύνορα με την Περσία, στην Αφρική, στην Ιταλία. Η κριτική ιστοριογραφία ισχυρίζεται ότι οι επιτυχίες του Βυζαντινού Στρατού οφείλονταν, εκτός από την άριστη επιτελική οργάνωση και διοικητική μέριμνα, στην ικανή ηγεσία του Βελισάριου, τον οποίο ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός μετέθετε από το ένα μέτωπο στο άλλο, πάντα στο κρισιμότερο χρονικό σημείο, όταν όλα έδειχναν ότι είναι χαμένα, και όμως ο Βελισάριος πετύχαινε σχεδόν πάντα ένα θαύμα, ανατρέποντας τη δυσμενή κατάσταση για την Αυτοκρατορία σε μια περιφανή νίκη.
Ο μοναδικός σαφής χρησμός τον οποίο έδωσε ποτέ η Πυθία ήταν εκείνος που εκβιαστικά απέσπασε από εκείνη ο Αλέξανδρος ο Μέγας, το περίφημο "ἀνίκητος εἷ, ὧ παῖ" στους Δελφούς. Η αλήθεια είναι ο Μακεδόνας στρατηλάτης υπήρξε η μέγιστη στρατηγική και τακτική διάνοια όλων των εποχών, αλλά το αήττητος δεν είναι και απόλυτα ακριβές, αφού στην Ινδία συνάντησε πολλές δυσκολίες και ο στρατός υπέστη τόσες απώλειες που αναγκάστηκε να υποχωρήσει. (Ενδεικτικά η μάχη με τους Μάλλους, κεφάλαιο 63 του Βίου του Αλεξάνδρου από τον Πλούταρχο) Ωστόσο το αήττητο του Αλεξάνδρου είναι θρύλος για όλους τους στρατιωτικούς και ιστορικούς όλων των χωρών της γης, και είναι απολύτως βέβαιο ότι το "τρόπαιο" του Αλεξάνδρου δεν επιτρέπει σε κανέναν να "κοιμηθεί ήσυχος", κατά παράφραση του Θεμιστοκλή.
Σλάβος στην καταγωγή και εξίσου αήττητος ήταν και ο Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς Σουβόρωφ (1729-1800), η πιο μεγάλη στρατιωτική προσωπικότητα της Ρωσίας εκείνης της εποχής.
Ο Σούβορωφ με φόντο την Αυτοκρατορική Σημαία.
Γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, αν και και όχι ιδιαίτερα πλούσιας, με πατέρα στρατιωτικό, ο Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς γεννήθηκε φιλάσθενος, και ο πατέρας του ότι ο στρατός δεν ήταν η κατάλληλη καριέρα για τον γιο του, όμως ο γιος του τον διέψευσε πανηγυρικά. Αναγνωρίζοντας τη σωματική του αδυναμία ο Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς γυμναζόταν καθημερινά και σκληρά για να ξεπεράσει τη φυσική του μειονεξία. Παράλληλα όμως με τη σωματική άσκηση ο Σούβορωφ αποδείχθηκε και ακαταπόνητος αναγνώστης με ακόρεστη δίψα για μάθηση, αφού σε πολύ νεαρή ηλικία ξεκίνησε τις "επιδρομές" στην αχανή βιβλιοθήκη του στρατηγού πατέρα, εμβαθύνοντας από νωρίς στην ιστορία και στα στρατιωτικά προβλήματα στρατηγικής και τακτικής, καθώς και στη μελέτη του πυροβολικού και της οχυρωματικής. Ο Σούβορωφ προηγήθηκε του Ναπολέοντα στην κατανόηση της σπουδαιότητας των τομέων αυτών για την πολεμική τέχνη, παρόλο που ο Γάλλος ιδιοφυής αναμφισβήτητα έδειξε καλύτερα από κάθε άλλον στην πράξη την αξία τους, ιδίως του πυροβολικού.
Ο Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς επέδειξε μια αξιοθαύμαστη έφεση στην εκμάθηση ξένων γλωσσών. Μιλούσε γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά, πολωνικά, τουρκικά, περσικά, φινλανδικά και λίγα αραβικά. Θεωρήθηκε αυθεντία στο θέμα της οχυρωματικής τέχνης σε παγκόσμιο επίπεδο. Είχε σπουδάσει με συστηματικότητα μαθηματικά και φιλοσοφία και ήταν βαθύτατος γνώστης της ιστορίας. Η γλωσσομάθειά του του επέτρεπε να παρακολουθεί αδιάλειπτα τις ευρωπαϊκές στρατιωτικές και διπλωματικές εξελίξεις και ήταν τακτικός συνδρομητής πολλών ξένων εφημερίδων, περιοδικών και επιστημονικών εκδόσεων. Ήταν, και μπορούμε να το ισχυριστούμε με μεγάλη πιθανότητα ισχύος, ο πιο μορφωμένος και καλλιεργημένος στρατιωτικός της εποχής του. Η φιλομάθεια αυτή του Σουβόρωφ είναι σχεδόν βέβαιο ότι ενθαρρύνθηκε από την οικογένεια του. Ο πατέρας του Βασίλι Ιβάνοβιτς ήταν συγγραφέας του πρώτου ρωσικού στρατιωτικού λεξικού και μεταφραστής γαλλικών στρατιωτικών έργων. Έδωσε το γιο του το όνομα Αλέξανδρος προς τιμή του Πολεμιστή Αγίου και Προστάτη της Ρωσίας, Αλεξάνδρου Νιέφσκυ.
Ο Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς κατατάχτηκε σε ηλικία 12 ετών στο Σύνταγμα Σεμιενόφσκυ. Τις αντιρρήσεις του πατέρα του Σούβορωφ έκαμψε ο στρατηγός Γκανιμπάλ, "Ο Νέγρος του Μεγάλου Πέτρου", όπως τον αποκαλούσαν και για τον οποίο ο Πούσκιν ξεκίνησε να γράφει μια νουβέλα με τον ίδιο τίτλο, που όμως, δυστυχώς δεν πρόλαβε να την τελειώσει. Ο Γκανιμπάλ, Αφρικανός στην καταγωγή ο οποίος βρέθηκε στη Ρωσία ως... δώρο για τον Μεγάλο Πέτρο κατόρθωσε να φτάσει τον βαθμό του υποστρατήγου και να διατελέσει και κυβερνήτης του Reval, της σημερινής πρωτεύουσας της Εσθονίας Ταλίν. Ο Γκανιμπάλ, οικογενειακός φίλος των Σουβόρωφ, παίζοντας με τον μικρό Αλέξανδρο, εντυπωσιάστηκε από τις γνώσεις και την ευστροφία του παιδιού, αφού κατανικήθηκε από τον Αλέξανδρο σε ένα πολεμικό παιχνίδι τακτικής.
Η προτομή του στρατηγού Γκανιμπάλ στο Πετρόφσκογιε.
Το Σύνταγμα Σεμιονόφσκυ, μαζί με το Σύνταγμα Πρεομπραζένσκυ είναι τα παλαιότερα σώματα της Αυτοκρατορικής Φρουράς. Ιδρύθηκαν από τον Μεγάλο Πέτρο το έτος 1683 και έμειναν ενεργά μέχρι την κατάργησή τους από τους Μπολσεβίκους μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης. Το όνομά του το έλαβε από το χωριό Σεμιονόφσκογιε, κοντά στη Μόσχα, όπου και ήταν ο αρχικός στρατωνισμός του. Το Σύνταγμα μεταφέρθηκε στην Αγία Πετρούπολη το 1723.
Ο Θυρεός του Συντάγματος Σεμιονόφσκυ
Στο Σύνταγμα υπηρέτησε περίπου 6 χρόνια και από το 1748 ξεκινά η μακρόχρονη υπηρεσία και η λαμπρή σταδιοδρομία του στο Ρωσικό στρατό, την οποία διέκοψε ο θάνατος στις 18.5.1800. Η βασική ασχολία του Αλεξάντερ, πέρα από τη βασική στρατιωτική εκπαίδευση ήταν η εκμάθηση ξένων γλωσσών και η εντρύφηση σε κλασσικούς συγγραφείς της αρχαιότητας, κυρίως Λατίνους, όπως ο Κορνήλιος Νέπως και ο Ιούλιος Καίσαρ, αλλά είναι γνωστό ότι ήταν λάτρης της βιογραφικής λογοτεχνίας του Πλούταρχου.
Βαθμό υπολοχαγού πήρε το 1754. Μέχρι το 1762, δηλαδή μέχρι την ενθρόνιση της Μεγάλης Αικατερίνης, η καριέρα του Σούβορωφ ήταν μάλλον στάσιμη. Όμως η επεκτατική πολιτική της Τσαρίνας απαιτούσε έναν "Βελισάριο". Και αυτός ο Βελισάριος βρέθηκε στο πρόσωπο του Αλεξάντρ Βασίλιεβιτς. Το βάπτισμα του πυρός για τον μετέπειτα θρύλο της ρωσικής στρατιωτικής ιστορίας ήταν ο Επταετής Πόλεμος (1756-1763), που συντάραξε την Ευρώπη. Συμμετείχε ως επιτελικός αξιωματικός στη μάχη του Kunersdorf ( σημερινό Κουνόβιτσε, στα γερμανοπολωνικά σύνορα), υπό τον στρατηγό Σάλτυκωφ. Σε εκείνη τη μάχη, 12 Αυγούστου 1759 ο ενωμένος ρωσοαυστριακός στρατός συνέτριψε τον πρωσικό. Τον επόμενο χρόνο ανατέθηκε στον Σούβορωφ η διοίκηση μονάδας η οποία συμμετείχε στην κατάληψη του Βερολίνου.
Η μάχη του Kunersdorf, πίνακας του 1848
Με την ενθρόνιση της Μεγάλης Αικατερίνης το 1762 ο Σούβορωφ προάγεται σε συνταγματάρχη και διορίζεται διοικητής των Γρεναδιέρων ( τμήμα πεζικού ειδικών αποστολών του 17ου και 18ου αιώνα) στο Άστραχαν (πόλη στα δέλτα του Βόλγα), Στους Γρεναδιέρους του Άστραχαν ανατέθηκε η φύλαξη της Αγίας Πετρούπολης κατά την τελετή ενθρόνισης της Τσαρίνας τον Σεπτέμβριο του 1762. Η Αυτοκράτειρα έκανε μάλιστα δώρο στον συνταγματάρχη της έναν πίνακα ζωγραφικής.
Από εκείνο το σημείο και ύστερα, για 38 ολόκληρα χρόνια μέχρι τον θάνατό του ο Σούβορωφ δεν θα σταματήσει να μάχεται σχεδόν ούτε μια μέρα να βρίσκεται στα πεδία των μαχών. Πρώτη του επιτυχία ο ο πόλεμος με την "Συνομοσπονδία του Μπαρ", η οποία ήταν μια ένωση Πολωνών ευγενών που πήρε το όνομά της από το ομώνυμο φρούριο στην Ποντόλια (περιοχή ανάμεσα στις σημερινές Μολδαβία και Ουκρανία) και συστάθηκε το 1768. Η Συνομοσπονδία αυτή αντιτίθετο τόσο στην επιρροή της Ρωσίας όσο και στην πολιτική του Πολωνού βασιλιά Στανισλάβου του Δευτέρου, ο οποίος ήθελε να μειώσει την πολιτική δύναμη των γαιοκτημόνων αριστοκρατών της Πολωνολιθουανικής Κοινοπολιτείας. Κατά την εκστρατεία αυτή ο Σούβορωφ απέδειξε την ορθότητα των νέων αρχών εκπαίδευσης του στρατού, τις οποίες είχε υποδείξει τα προηγούμενα χρόνια στο βιβλίο του "Полковое Учреждение"-Εγκατάσταση συντάγματος. Ο Σουβόρωφ κατανίκησε τους Πολωνούς σε όλες τις μάχες και έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην ανακατάληψη της Κρακοβίας, την οποία είχαν ανακαταλάβει οι Γάλλοι, που συνέδραμαν τους Πολωνούς, το 1772.
Κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου ο Σούβορωφ ήρθε αντιμέτωπος με τον φλογερό Πολωνό πατριώτη Μιχαήλ Ογκίνσκι. Το ρωσικό σώμα που διοικούσε ο Σούβορωφ, αν και μειονεκτούσε σε αριθμό συνέτριψε το πολωνικό (900 Ρώσοι εναντίον 5.000 Πολωνών). Ο Ογκίνσκι είναι γνωστός για τις πατριωτικές μελωδίες που συνέθεσε, μια εκ των οποίων μπορείτε να απολαύσετε εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=S7W5fNn1FOw
Η Αικατερίνη έστειλε τον Σούβορωφ, μετά τη λήξη αυτού του πολέμου και τον διαμελισμό της Πολωνίας μεταξύ Ρωσίας, Αυστρίας και Πρωσίας, στα Βαλκάνια, όπου η Ρωσία βρισκόταν σε πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία (Ρωσοτουρκικός Πόλεμος 1769-1774, ο γνωστός σε μας από την συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή). Εκεί ο Σούβορωφ κατέλαβε ένα φρούριο του οθωμανικού στρατού, το Τουρτουκάι αιφνιδιαστικά, παρακούοντας τις εντολές των ανωτέρων του, οι οποίες ήταν "παρακολούθηση" και όχι "κατάληψη". Λέγεται, ότι η Μεγάλη Αικατερίνη τότε απέρριψε την εισήγηση για τιμωρία με θάνατο λόγω ανυπακοής εν καιρώ πολέμου που έπρεπε να επιβληθεί στον Σούβορωφ με την ρήση "Τους νικητές δεν τους δικάζουν" (ρωσικά "Победителей не судят") Με το βαθμό του στρατηγού, πλέον, κατατρόπωσε, με λιγότερες δυνάμεις μάλιστα, τον Οθωμανικό στρατό του Ρεζάκ στο Κοζλούντζι το 1774, η οποία ήταν και η αποφασιστική νίκη.
Μέχρι το 1786 ο Σούβορωφ ασχολείται με εσωτερικά θέματα του στρατού και της Ρωσίας. Στέλνεται να καταστείλει την εξέγερση των μουζίκων υπό τον Πουγκατσώφ, που ξέσπασε λίγο μετά τη λήξη του πολέμου με την Τουρκία, ως ένας άλλος Βελισάριος, τολμώ να πω, ωστόσο τη "δόξα" αυτή την κλέβει ο Ιβάν Μίχελσον και ο ρόλος του Σουβόρωφ περιορίζεται στη σύλληψη των πρωτεργατών και την ειρήνευση του πληθυσμού, έργο στο οποίο πετυχαίνει εξαιρετικά. Ως διοικητής του σώματος του Κουμπάν, (περιοχή της Νότιας Ρωσίας, στη Μαύρη Θάλασσα, κοντά στη χερσόνησο της Κριμαίας) επιδεικνύει αξιόλογο έργο στους τομείς της επιμελητείας, της αντικατασκοπείας και αμυντικής θωράκισης των πόλεων και διακρίνεται για την ήπια και δίκαιη μεταχείριση του μη ρωσικού πληθυσμού.
Το 1786 ξεσπά νέος Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1786-1792). Ο χώρος δεν επαρκεί για να περιγράψουμε τον καθοριστικό ρόλο του Σούβορωφ στον πόλεμο εκείνο. Για τις επιτυχίες του σ' εκείνο τον πόλεμο ο Σούβορωφ έλαβε πολλές διακρίσεις, ανάμεσα σε αυτές τον τίτλο του Κόμη του Ρίμνικ, (ένας ποταμός όπου διεξήχθη μια κρίσιμη μάχη του πολέμου εκείνου). Η πιο γνωστή επιτυχία του Σούβορωφ στον πόλεμο εκείνο ήταν η κατάληψη του φρουρίου Ισμαήλ, (στην πολιορκία του οποίου είχε αποτύχει ο Ποτέμκιν, ευνοούμενος της Αικατερίνης). Ο Ποτέμκιν ανέθεσε την πολιορκία στον Σούβορωφ, ο οποίος την πέτυχε μέσα σε λίγες μέρες.
Σοβιετικό γραμματόσημο με θέμα την κατάληψη του φρουρίου Ισμαήλ από τον Σούβορωφ.
Εν συνεχεία ο Σούβορωφ παίζει πολύ σοβαρό ρόλο στην καταστολή του κινήματος εξέγερσης του Κοστιούσκο (1794). Είναι αυτός ο οποίος δέχεται τα κλειδιά της Βαρσοβίας από τους νικημένους επαναστάτες. Η αγριότητα της καταστολής του κινήματος αυτού αποτυπώθηκε σε πολλά κείμενα και πίνακες της εποχής.
Η σφαγή της Πράγα το 1794 (συνοικία της Βαρσοβίας)
Η Αικατερίνη πέθανε το 1796 και ο Σούβορωφ έπεσε στη δυσμένεια του νέου Τσάρου, Παύλου. Όμως, όταν τα πράγματα άρχισαν να γίνονται δύσκολα για την Ρωσία, τότε ο Τσάρος αναγκάστηκε να προστρέξει στον πιο καλό στρατιώτη του. Η απειλή ήταν πολύ σοβαρή και είχε βαρείς τίτλους: Η Γαλλία του Διευθυντηρίου, η Γαλλία του 1789 η Γαλλία της Επανάστασης, η Γαλλία που ήδη έτριζε τα δόντια της με τις επιτυχίες του έφεδρου στρατού της και του Ναπολέοντα.
Η Ρωσία αποχαιρετά τον Σούβορωφ, που αναχωρεί για την Ιταλία
Ο Τσάρος έστειλε τον Σούβορωφ στην Ιταλία, όπου ύστερα από μια λαμπρή εκστρατεία και τη συντριβή των Γάλλων (1799), ο Σούβορωφ, πρότεινε την άμεση επίθεση και προέλαση επί γαλλικού εδάφους με σκοπό την κατάληψη του Παρισιού. Αντ' αυτού διατάχθηκε να εκδιώξει τους Γάλλους από την Ελβετία, όπου βρισκόταν ήδη άλλη ρωσική στρατιά. Όταν όμως έφθασε ο Σούβορωφ εκεί, η στρατιά που υποτίθεται ότι θα τον βοηθούσε είχε ήδη συντριβεί, και έτσι ο Σούβορωφ, μπλοκαρισμένος από τους Γάλλους στην ορεινή εκείνη χώρα, με τη στρατιά του και τα υπολείμματα της άλλης στρατιάς πραγματοποίησε την πιο παράτολμη επιχείρηση απεγκλωβισμού στην ιστορία. Ήταν τόσος ο θαυμασμός γι' αυτόν τον ελιγμό, που όλη η Ευρώπη απέδωσε στον Σούβορωφ τον τίτλο του Generalissimo, ο τελευταίος κάτοχος αυτού του τίτλου στην προ-επαναστατική Ρωσία. (o τίτλος είναι τιμητικός και θεωρείται ανώτερος από τον στρατάρχη, ο οποίος, όπου υπάρχει, φέρει 5 αστέρια ως διακριτικά,με βάση το ελληνικό τυπικό)
Ο Σούβορωφ γύρισε εξαντλημένος στη Ρωσία όπου και πέθανε το 1800. Ετάφη Λαύρα της Αγίας Τριάδας και του Αλέξανδρου Νιέφσκι με την επιγραφή «Εδώ κοιμάται ο Σουβόροφ» και το επιτάφιο επίγραμμα έγραψε ο μεγάλος ποιητής Γαβριήλ Ντερζάβιν (1743-1816). "Ω, αιωνιότητα! πάψε τους θορύβους των αιώνιων εχθροπραξιών Αυτός που ήταν καλύτερος από όλους τους ήρωες της γης.
Στο ιερό σου από εμάς αυτή την ημέρα ήρθε, ο Σούβορωφ"
Ο Ναπολέων έγραψε σε μια επιστολή του από την Αίγυπτο, όπου βρισκόταν ενώ ο Σούβορωφ διέλυε τους Γάλλους στην Ιταλία, ότι κανείς δεν θα νικήσει τον Σουβόροφ αν δεν μάθει τους κανόνες του και ομολογούσε ότι χρησιμοποίησε πολλές από τις μεθόδους του Ρώσου στρατηλάτη κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του. Το βιβλίο του Σούβορωφ "Επιστήμη του Νικάν" θεωρείται ένα από τα κλασικά της στρατιωτικής επιστήμης, και εμπεριέχει τις βασικές ιδέες του Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς στην εκπαίδευση των στρατιωτών.
Το όνομα του Σούβορωφ έχει δοθεί σήμερα σε έναν εξειδικευμένο τύπου λυκείου στη Ρωσία και τη Λευκορωσία.
Επίσης υπάρχει προσωπικό μουσείο στη Ρωσία για τη μνήμη του, ο πρώτος άνθρωπος για τον οποίο η Ρωσία επιφύλαξε αυτή την τιμή, πόλεις, χωριά, πλατείες και δρόμοι φέρουν το όνομά του σε όλη τη Ρωσία, μέχρι και αστεροειδής!
Ο Σουβόρωφ θριαμβευτής
Ο Σουβάρωφ μόνος, παρά τη δόξα, η μοίρα των θνητών είναι κοινή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου